Jef Raskin

نام Jef Raskin هر قدر که ناآشنا باشد، نام‌های مکینتاش و اپل همان‌قدر آشنا هستند. شاید نام خالق واقعی مکینتاش، در پشت نام پرهیاهوی اپل و مدیر پرتلاش آن یعنی استیوجابز، از دیده‌ها پنهان مانده است.

کسی که تلاش کرد تا پس از انقلاب کامپیوترهای شخصی در دهه هشتاد میلادی، انقلاب دیگری را با تغییر رابط کاربری کامپیوترها و آسان‌سازی استفاده از آن‌ها رقم بزند. به هر حال نام گونه‌ای از سیب درختی به نام MCIntosh که مورد علاقه جف بود، با ابداعات وی جاودانه شد.

جف راسکین در سال 1943 متولد شد و پس از کسب مدرک کارشناسی ریاضیات و کارشناسی فلسفه‌ در سال 1964  و 1965 به دنیای کامپیوتر پیوست. وی در سال 1979 به عنوان سی‌ویکمین کارمند شرکت اپل، جذب آن شرکت گردید و پروژه ساخت مکینتاش، که نام گونه‌ای از سیب مورد علاقه‌اش بود، را آغاز کرد.

وی در یک طرح چهارصد صفحه‌ای، رییس هیأت مدیره وقت اپل یعنی مارک مارکولا را متقاعد کرد که این پروژه باید در شرکت انجام شود. پس از کسب موافقت مارکولا، گروه همکاران خود را که مرکب از تعدادی از مهندسان بودند برگزید. در میان گروه کاری وی، افرادی مانند برایان هوارد و بارل اسمیت هم حضور داشتند. از جمله مخالفان وی نیز می‌توان از استیوجابز که از بنیانگذاران شرکت بود، نام برد. راسکین به مدت سه سال یعنی تا  1982 روی طرح ساخت مکینتاش کار کرد. ولی وقتی که در همان سال، استیوجابز سکان هدایت شرکت را به دست گرفت، از اپل جدا شد و شرکت دیگری به نام Information Appliance را تأ‌سیس نمود.
 

البته در همان سه سال هم ایده‌های درخشان بسیاری را در ساخت کامپیوتر مکینتاش به کاربرد. صفحه‌نمایش نقشه‌بیتی، ماوس یک کلیدی، رابط گرافیکی کاربر (GUI) که اکنون به استاندارد تبدیل شده است و ابداع روش Click and Drag از جمله این موارد بودند.

در هر حال، راسکین پس از ترک شرکت اپل،  از آن‌جایی که از طراحی‌های اولیه رابط گرافیکی کاربری که خود ایجاد کرده بود راضی نبود، به فعالیت خود در این زمینه ادامه داد و  canon cat را در شرکت خودش (IAI) ساخت.
کامپیوتری که نشان می‌داد، استفاده از آن چه‌قدر می‌تواند آسان و لذت‌بخش باشد. از این کامپیوتر به سرعت بیش از بیست‌هزار دستگاه به فروش رفت، ولی توسعه آن به دلیل مشکلات داخلی شرکت متوقف شد.

یکی از دغدغه‌های مهم جف، ایجاد رابط کاربر آسان برای کامپیوتر‌ها بود. وی که معتقد به کارگیری علم روان‌شناسی برای طراحی بهتر چنین رابطی بود، نظریات خود را در کتاب The humane Interface (رابط مهربان) مطرح نمود. این کتاب تاکنون به نه زبان زنده دنیا ترجمه شده و به عنوان یکی از متون آموزشی استاندارد در بیش از یکصد دوره آموزشی سراسر جهان پذیرفته شده است.

راسکین در کتاب خود، اصطلاح جدیدی را تحت‌عنوان Ergonomics of the mind مطرح و تبیین نمود که براساس آن، کار طراحی رابط کاربر به موضوعی مهندسی با تکیه بر چارچوب‌های ذهنی و تئوری تبدیل می‌شود.
آخرین پروژه‌ای که راسکین روی آن کار می‌کرد، Archy نام داشت. او اساس کار آرچی را در کتاب خود بیان کرده بود. آرچی یک رابط کاربر است که روی سکوهای ویندوزی، مکینتاشی  و لینوکسی اجرا می‌گردد و جنسی متفاوت باGUI های متداول دارد.

جف در سال 2004 یعنی پیش از درگذشتش، مرکز Raskin Center for Humane Interface را برای توسعه آرچی و متحول نمودن رابط کاربر تأسیس نمود تا به قول خودش در این زمینه انقلابی برپا کند. این رابط کاربری جدید روی همه چیز حتی کامپیوترهای دستی (handheld)، ماشین‌آلات صنعتی و هواپیماها نیز قابل پیاده‌سازی و به‌کارگیری بود.

راسکین پس از آن‌که دریافت زندگیش دیری نخواهد پایید و بیماری به‌زودی او را از پا درخواهد آورد، به‌طور شبانه‌روزی به کار روی آرچی پرداخت و توانست طراحی‌های کلی، برنامه‌نویسی و ساخت موسیقی برای آن را به انجام برساند و ده روز قبل از فوت خود، به یکی از دوستانش گفت: <اگر مردم شانس کار کردن با آرچی را بیابند و بدانند که کارکردن با آن چه‌قدر آسان است، بسیار آسان‌تر از چیزی که تاکنون وجود‌‌داشته، آن‌گاه مشتاقانه از آن حمایت خواهند کرد.>

راسکین به تبعیت از قانون اول رباتیک ایزاک آسیموف، قانونی را بیان می‌کرد به این شرح که: <هیچ سیستمی نمی‌تواند به داده‌های شما آسیب برساند یا اجازه دهد که شما به داده‌هایتان آسیب برسانید.> در آرچی، از ماوس خبری نیست و به جای آن سیستم سریع دیگری به نام Leap وظیفه جابه‌جایی مکان‌نما را برعهده داشت. ضمن آن‌که با این وسیله جدید، دیگر خبری از آسیب رسیدن به مچ دست‌کاربران و سندروم‌های ناشی از آن نخواهد بود. راسکین یک ریاضیدان، نوازنده ارکستر، آهنگساز و طراح هواپیماهایِ مدل، بود که عمری را برسر طراحی رابط کاربری که هر چه بیش‌تر انسانی باشد گذاشت و بدون شک به همین سبب است که هنوز کامپیوترهای مکینتاش از نظر رابط کاربری، برتر از بقیه سیستم‌ها هستند. جف راسکین در 26 فوریه 2005 در اثر بیماری سرطان درگذشت.

http://www.shabakeh-mag.com/Articles/Show.aspx?n=1001904